Nedir Bu 1 Mayıs? Neden Bayram Oldu? Neden Kutlanıyor? 1 Mayıs Tarihçesi ve Güncel Olaylar
1 Mayıs’ın Kökeni: Chicago’dan Tüm Dünyaya
1 Mayıs’ın temeli, 1886 yılında ABD’nin Chicago kentinde yaşanan işçi hareketlerine dayanıyor. O dönemde sanayi devriminin etkisiyle, işçiler günde 12-16 saat arasında çalışıyor; kötü koşullar altında yaşam mücadelesi veriyordu.
Amerikan işçi sendikaları, 1 Mayıs 1886’da “8 saatlik iş günü” talebiyle büyük bir genel grev çağrısı yaptı. Chicago’da yüz binlerce işçinin katıldığı eylemler sırasında, polisle yaşanan çatışmaların ardından Haymarket Olayı olarak bilinen süreç başladı. Çok sayıda işçi hayatını kaybetti, sendika liderleri yargılandı ve bazıları idam edildi.
Bu olaylar, 1 Mayıs’ın emeğin ve direnişin sembolü haline gelmesine yol açtı.
Dünya Çapında 1 Mayıs
1891 yılında, Uluslararası İşçi Birliği (İkinci Enternasyonal) tarafından 1 Mayıs, tüm dünyada “İşçilerin Uluslararası Birlik ve Mücadele Günü” olarak ilan edildi. O günden bu yana başta Avrupa olmak üzere birçok ülkede resmi tatil ilan edildi ve kitlesel kutlamalarla anıldı.
Türkiye’de 1 Mayıs’ın Tarihi
Türkiye’de 1 Mayıs ilk kez 1923 yılında kutlandı. Ancak siyasi süreçler nedeniyle zaman zaman yasaklandı, zaman zaman resmi tatil ilan edildi. En tartışmalı dönemlerden biri ise 1977 yılında Taksim Meydanı'nda yaşandı. Yaklaşık 500 bin kişinin toplandığı alanda, kimliği belirsiz kişilerce açılan ateş sonucu 34 kişi hayatını kaybetti.
2009 yılında ise 1 Mayıs, yeniden Emek ve Dayanışma Günü olarak resmi tatil ilan edildi. Günümüzde sendikalar, emek örgütleri ve sivil toplum kuruluşları, bu günü işçilerin hakları, adil çalışma koşulları ve sosyal adalet talepleriyle kutluyor.
Neden 1 Mayıs Kutlanmalı?
1 Mayıs yalnızca geçmişin anısı değil; bugünün çalışma hayatına da ışık tutan evrensel bir mücadele günüdür.
📌 Eşit işe eşit ücret,
📌 İnsana yakışır iş,
📌 Sendikal hakların korunması,
📌 İşçi sağlığı ve güvenliği gibi talepler, hâlâ güncelliğini koruyor.
Bu gün, emeğin değerinin, alın terinin ve toplumsal dayanışmanın vurgulandığı evrensel bir semboldür.