Bugünün Haberi
17 Mayıs 2025, 21:42
15
(Güncellendi: 17 Mayıs 2025, 21:42)

İran'da Elektrik Kesintisi Aşırı Tüketim Krizi mi?

İran, son aylarda yaşadığı enerji sıkıntısı nedeniyle dikkat çekici bir uygulamaya gitti. Ülke resmi ajansı IRNA'nın bildirdiğine göre, Tahran Elektrik Şebekesi Takip ve Gözlem Merkezi, enerji tasarrufu uyarılarına kulak asmayan ve aşırı elektrik tüketiminde bulunan 1103 evin elektriğini kesti.
İran'da Elektrik Kesintisi Aşırı Tüketim Krizi mi?

Tahran Elektrik Şebekesi yetkilileri, elektrik enerjisinin devamlılığını ve adil dağıtımını sağlamak amacıyla abonelere defalarca tasarruflu kullanım çağrısında bulunduklarını hatırlattı. Ancak bu uyarılara rağmen aşırı tüketime devam eden binlerce abonenin elektriği kesilerek, enerji krizinin boyutları gözler önüne serildi.

Halka Tasarruf İçin Çağrı Yapıldı

Yetkililer, tasarruflu kullanma çağrılarına uyarak enerji devamlılığına katkıda bulunan abonelere teşekkür ederken, halktan aşırı aydınlatmayı azaltma, klimaları uygun derecede çalıştırma, yüksek enerji tüketen elektrikli aletleri aynı anda çalıştırmama, çamaşır ve bulaşık makinesi ile ütü gibi aletleri gece çalıştırma gibi yöntemlerle elektrik tüketimini azaltarak elektrik sektörüne yardımcı olmalarını istedi.

Media content

Uyarıları Dikkate Almayanların Elektriği Kesilecek

Yapılan açıklamada, aşırı tüketim yapan abonelerin önce uyarı alacakları ve bu uyarıları dikkate almamaları halinde ise elektriklerinin kesileceği net bir şekilde ifade edildi. Bu uygulama, ülkedeki enerji krizinin ciddiyetini ve yetkililerin bu soruna karşı kararlılığını gösteriyor.

Kamu Kurumlarının da Elektriği Kesilmişti

Daha önce de İran'da aşırı tüketimde bulunan onlarca kamu kurum ve kuruluşunun elektriği kesilmişti. Bu durum, enerji tasarrufu uygulamasının sadece konutları değil, kamu sektörünü de kapsadığını ortaya koyuyor.

Media content

Ekonomik Yaptırımlar ve Yetersiz Altyapı Krizin Nedeni

Dünyanın en büyük doğal gaz ve petrol rezervlerine sahip ülkelerinden biri olmasına rağmen İran, son aylarda ekonomik yaptırımların ağır baskısı, yetersiz altyapı yatırımları ve hızla artan enerji talebi nedeniyle ciddi bir enerji kriziyle karşı karşıya. Özellikle sıcak havalarda klima kullanımının artmasıyla birlikte enerji talebi zirveye ulaşırken, mevcut altyapı bu talebi karşılamakta zorlanıyor.

Enerji Tasarrufu Uygulamaları Yaygınlaşıyor

Ülkede enerji tasarrufu uygulamaları son aylarda giderek daha fazla yaygınlaşıyor. Yetkililer, kaynakların tasarruflu kullanılması için sık sık halka çağrıda bulunurken, aşırı tüketime karşı sert önlemler alınmaya devam ediyor. İran'ın bu enerji krizini aşmak için nasıl bir yol izleyeceği merakla bekleniyor


18 Haziran 2025, 20:28
7
(Güncellendi: 18 Haziran 2025, 20:28)

WhatsApp İsrail'le Konum Mu Paylaşıyor? Nasıl Korunurum?

İran devlet televizyonunun, WhatsApp'ın konum bilgilerini İsrail ile paylaştığı iddiasıyla vatandaşlara uygulamayı silme çağrısı yapması, dijital gizlilik ve siber güvenlik konularını yeniden gündeme getirdi. Bu iddialar, özellikle konum verilerinin güvenliği ve uçtan uca şifrelemenin kapsamı hakkında soru işaretleri yaratırken, WhatsApp'ın sahibi Meta ise iddiaları kesin bir dille yalanlayarak hükümetlerle toplu veri paylaşımı yapmadıklarını ve mesaj içeriklerinin uçtan uca şifrelemeyle korunduğunu belirtti. Peki, bu tür sızıntılardan korunmak için ne yapmalıyız?
WhatsApp İsrail'le Konum Mu Paylaşıyor? Nasıl Korunurum?

Meta, WhatsApp'a uçtan uca şifreleme özelliğini ilk olarak 2014'te entegre etmeye başladı. Günümüzde WhatsApp kullanıcıları arasında yapılan tüm birebir sohbetlerde bu şifreleme özelliği otomatik olarak devreye girer.

Uçtan uca şifreleme, gönderilen içeriklerin (mesaj, fotoğraf, video, sesli not vb.) yalnızca gönderen ve teslim alan kişi tarafından okunabilmesini ve dinlenebilmesini sağlar. Bu sayede WhatsApp dahil hiçbir üçüncü taraf, mesajların içeriğine erişemez.

Bu sistem kabaca şöyle işler: Mesajlaşan taraflar için özel birer çift anahtar üretilir. Gönderilen mesajlar bu anahtarlardan biriyle şifrelenir ve sadece alıcının elindeki diğer anahtarla açılabilir. Üçüncü taraflar bu anahtara sahip olmadığı için mesajın içeriğine erişimi imkansız hale gelir. WhatsApp'ta bu süreç tamamen otomatik gerçekleştiği için kullanıcının herhangi bir ayarı etkinleştirmesine gerek kalmaz.

Konum Bilgisi Sızıntılarından Korunma Yolları

WhatsApp, "Sohbet sırasında canlı konum paylaştığınızda veya yakındaki yerleri görüntülediğinizde, yani konumla ilgili özellikleri kullanmayı seçtiğinizde cihazınızdan kesin konum bilgilerini toplar ve kullanırız" açıklamasını yapıyor. Mesajlar uçtan uca şifrelemeyle korunsa da, siz canlı konum paylaşmayı seçtiğinizde WhatsApp cihaz izinleri aracılığıyla konumunuza erişebilir.

Konum Sızıntılarını Engellemek İçin:

  1. Telefon Ayarlarından Konum Servislerini Kapatın: Cihazınızın ayarlar bölümünden konum servislerini tamamen kapatabilir veya WhatsApp gibi belirli uygulamaların konumunuza erişim iznini kaldırabilirsiniz.
  2. Canlı Konum Paylaşımını Durdurun: Sohbetlerde canlı konum paylaşmamak ve daha önce paylaşılmış canlı konumları durdurmak etkili bir önlemdir.
Media content

Metaverilerinizi Engelleyin: Dijital Ayak İzini Azaltın

Metaveriler, konumunuzun belirlenmesine neden olabilecek teknik bilgilerdir. WhatsApp, üçüncü tarafların konumunuzu veya hareket kalıplarınızı çıkarmasına olanak tanıyabilecek teknik metaverileri (örneğin IP adresi, zaman damgaları, cihaz bilgileri) kaydedebilir. Bağımsız analizler, zaman damgaları (mesajın teslim edildiğini gösteren tikler) veya ağ günlükleri gibi özelliklerin bile kullanıcıların yaklaşık konumunu sızdırabileceğini doğrulamıştır.

WhatsApp'ın topladığı bilinen bazı metaveriler:

  • Çevrimiçi olduğunuz zaman
  • Bağlantı türünüz
  • Cihaz bilgisi

Metaveri Sızıntılarını Engellemek İçin:

  1. "Son Görülme" ve "Çevrimiçi" Durumunu Kapatın: Gizlilik ayarlarından bu seçenekleri devre dışı bırakarak çevrimiçi olma zamanınızın başkaları tarafından görülmesini engelleyebilirsiniz.
  2. Uçak Modunu Kullanın: Bir mesajı açmadan önce cihazınızı uçak moduna alarak o mesajı okuduğunuzun anlaşılmasını engelleyebilirsiniz.
  3. Arka Plan Verilerini Devre Dışı Bırakın: Android cihazlarda "Arka Plan Verileri"ni, iOS cihazlarda ise "Arka Plan Uygulama Yenileme" özelliğini devre dışı bırakarak uygulamaların arka planda veri kullanımını kısıtlayabilirsiniz.
Media content

IP Adresinden Konum Elde Etme ve VPN Kullanımı

Konum izinleri etkin olmasa bile WhatsApp gibi uygulamalar, IP adresinizden ve telefon numaranızın alan kodundan şehriniz veya ülkeniz gibi genel konum bilgilerini elde edebilir. Meta bu bilgiyi sorun giderme ve hizmet sunumunu iyileştirme amacıyla kullandığını belirtir.

Bu duruma karşı daha iyi bir çözüm ise VPN (Sanal Özel Ağ / Virtual Private Network) kullanmaktır. VPN'ler, internet üzerindeki veri trafiğini şifreleyerek kullanıcıların gizliliğini ve güvenliğini sağlar. Kullanıcının internet trafiğini şifreleyerek IP adresini maskeler ve böylece gerçek konumunun gizli kalmasına yardımcı olur. VPN sayesinde, gerçekte olduğunuzdan farklı bir ülkedeymiş gibi görünebilirsiniz.

VPN'lerin Faydaları:

  • İnternet sağlayıcıları, hükümetler veya üçüncü şahıslar tarafından izlenmeyi zorlaştırır.
  • Halka açık Wi-Fi ağlarında kötü niyetli kişilerin veri trafiğini izlemesini engeller.
  • Erişim kısıtlamalarını aşarak farklı içeriklere ulaşım sağlar.

VPN Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler: Uygulama mağazalarında ücretsiz sunulan bazı VPN'ler, kullanıcı verilerini satabilir veya kötü amaçlı yazılım bulaştırabilir. Bu nedenle, güvenilir ve kullanıcı verilerini toplamayan VPN hizmetlerinin tercih edilmesi büyük önem taşır.

Media content

WebRTC Sızıntılarına Dikkat!

Savaş gibi hassas dönemlerde veri mahremiyetine ekstra dikkat etmek isteyenler için bir diğer risk de WebRTC (Web Real-Time Communication) sızıntılarıdır. WebRTC, tarayıcılar ve mobil uygulamalar arasında sesli/görüntülü görüşme ve dosya paylaşımı gibi gerçek zamanlı iletişimi sağlayan bir teknolojidir. WebRTC, bu iletişimleri kurmak için cihazların IP adreslerini doğrudan karşı tarafa gönderebilir. Bu durum, bir VPN kullanılıyor olsa bile gerçek IP adresinin sızmasına neden olabilir.

Ancak iyi haber şu ki, WhatsApp WebRTC kullanmaz. WhatsApp'ın sesli ve görüntülü aramaları kendi uçtan uca şifreli protokolü üzerinden yapıldığı için WhatsApp uygulamaları (mobil ve masaüstü) WebRTC teknolojisine dayanmaz. Fakat Google Meet, Facebook Messenger web sürümü, Discord ve Zoom web sürümü gibi birçok başka uygulama bu hizmeti kullanır.

Veri mahremiyetini en üst düzeye çıkarmak isteyen kullanıcılar, kullandıkları tarayıcıda (Google Chrome veya Firefox gibi) WebRTC'yi devre dışı bırakma seçeneğini değerlendirebilirler.

Dijital dünyada gizliliğinizi korumak için bu önlemleri almak, kişisel verilerinizin güvende kalmasına yardımcı olacaktır.

İlginizi Çekebilecek Haberlerimiz

Aşağıya kaydırmaya devam edin...