Ortadoğu'daki jeopolitik gerilimin enerji piyasaları üzerindeki etkisi kendini gösterdi. Basra Körfezi'nin ağzındaki kritik geçiş noktası olan Hürmüz Boğazı, Ortadoğu'daki LNG ve petrol üretimini dünya pazarlarına bağlıyor. Küresel LNG ticaretinin yüzde 20'si bu boğazdan geçerken, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi büyük üreticilerin tüm ihracatları Hürmüz Boğazı üzerinden yapılıyor.

Avrupa'nın LNG Bağımlılığı ve Riskler

Rus gazı tedarikini kaybetmesinin ardından LNG'ye bağımlılığı artan Avrupa, Ortadoğu'dan önemli miktarda LNG ithal ediyor. Bu durum, İsrail'in İran'a saldırılarıyla başlayan çatışma sonrasında bölgedeki gaz ve LNG arzında yaşanabilecek aksama risklerini doğrudan Avrupa'ya yansıtıyor.

Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF'de temmuz vadeli kontratlarda gaz fiyatları, son bir haftada yaklaşık yüzde 15 yükseldi. İsrail'in İran'a saldırısından önceki gün olan 12 Haziran'da megavatsaat başı 36,2 avrodan kapanan doğal gaz fiyatları, hafta boyunca inişli çıkışlı bir seyir izledi. Fiyatlar, 18 Haziran'da 38,7 avrodan kapanmasının ardından, 19 Haziran'da 39,3 avrodan işlem görmeye başlasa da günü megavatsaat başına 41,5 avrodan tamamladı. Böylece Avrupa gaz fiyatları, 31 Mart'tan bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaştı. Ağustos vadeli kontratlarda ise gaz fiyatı megavatsaat başına 41,9 avroya çıktı.

Hürmüz Boğazı Endişesi ve Diğer Faktörler

Fiyatlardaki bu artışın temel nedeni, İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatabileceği endişesi. İran'ın bu boğazı kapatma ihtimalinin oldukça düşük olduğu düşünülse de, böyle bir senaryonun gerçekleşmesi durumunda Avrupa'nın gaz tedarikinin yaklaşık yüzde 4'ünü oluşturan Katar'dan LNG tedariki büyük ölçüde etkilenebilir. Katarlı yetkililer deniz trafiğinin normal seyirde sürdüğünü belirtse de, tanker operatörleri Hürmüz Boğazı geçişleri için temkinli hareket ediyor. Nitekim, bu hafta ortasında 7 LNG tankeri, Hürmüz Boğazı'na girmeyerek Umman açıklarında bekleme pozisyonuna geçmişti.

Avrupa'nın 2024'teki LNG ithalatının yüzde 46'sını ABD oluştururken, bu ülkeyi yüzde 16 ile Rusya, yüzde 11 ile Cezayir, yüzde 10 ile Katar, yüzde 5 ile Norveç ve yüzde 4 ile Nijerya takip ediyor.

Fiyat artışında sadece jeopolitik gerilim değil, hava koşulları da etkili oldu. Avrupa'da mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları nedeniyle soğutma talebinin artması ve bu talebin karşılanmasında gazdan elektrik üretimine duyulan ihtiyacın yükselmesi, Avrupa gaz fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturuyor.

Bu fiyat artışı, gaz depolarının doluluk oranının iyi seviyelerde olmasına rağmen, Avrupa'nın enerji bağımlılığı açısından hala kırılgan kalmaya devam ettiğini gösteriyor.