İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Ormancılık Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Ergün Bacak, yılan görülen ilçelerin ortak özelliğinin kırsala ve yeşil alanlara yakınlık olduğunu belirtti. Soğukkanlı canlılar olan yılanların mayıs ve haziran aylarında kış uykusundan uyandıklarını söyleyen Bacak, "Şu an haziran ayı sıcaklıkları gayet iyi, aşırı sıcak değil. Hayvanlar da yeni çıktılar. Üreme alanları, çiftleşecek dişileri ya da besin arıyorlar. O yüzden de en çok aktif oldukları zamanlar" dedi. Temmuz ve ağustos aylarında aşırı sıcaklar olduğunda dinlenebileceklerini, ancak haziran sıcaklıklarının devam etmesi halinde aktivitelerinin süreceğini de ekledi.

İstanbul'daki Yılan Türleri ve Tehlike Durumları

Dr. Bacak, İstanbul'da sadece tek bir tür zehirli yılan bulunduğunu ifade etti: burunlu engerek (Vipera ammodytes). Bu türün boyunun bir metreyi bile bulmadığını, genelde yarım metrelik boylarda ve çok yavaş hareket ettiğini belirtti. Zehrinin yetişkin insanlar için öldürücü olmasa da tıbbi önem arz ettiğini ve sağlık problemi olanları veya küçük çocukları etkileyebileceğini vurguladı.

İstanbul'daki yılanların çoğunun su yılanları olduğunu ve bunların zararsız olduğunu dile getiren Bacak, şu bilgilere yer verdi:

• Su yılanları: Genellikle sulak alan kenarlarında görülür, zararsızdırlar.
• Hazer yılanı, Eskülap yılanı: Farelerle mücadele ederler ve zararsızdırlar. Hazer yılanı en çok karşılaşılan türlerden biridir ve genelde arabaların içine girebilirler.
• Sarı yılan: Boyu 2,5 metreyi bulabilen, oldukça kalın bir yılandır ancak hiçbir zehri yoktur.
• Ev yılanı: Zehirsizdir.

Yılanla Karşılaşınca Yapılması Gerekenler ve "Öldürmeyin" Çağrısı

Dr. Bacak, yılanla karşılaşan vatandaşların panik yapmak yerine, gerekmesi durumunda itfaiyeyi, belediyeyi veya Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünü arayabileceğini söyledi. Yetkililerin yılanı canlı bir şekilde alıp başka bir alana götürerek uzaklaştıracağını belirtti.

Bacak, yılanların ekosisteme sağladığı faydalara dikkat çekerek, "Yılanları öldürerek ekosisteme çok büyük zarar veriyoruz. Fare salgını olduğu zaman çiftçiler milyonlarca lira kaybediyor. Yılanlar bunlarla mücadele ediyor" dedi. Zehirli-zehirsiz ayrımı yapmadan hiçbir yılanın öldürülmemesi gerektiğini vurguladı.

Zehirli Yılanı Ayırt Etme İpuçları ve Panzehir Uyarısı

Dr. Bacak, zehirli ve zehirsiz yılanları ayırt etmek için bazı ipuçları verdi:

• Zehirsiz yılanlar: Daha gergindir, hızlı hareket eder ve çabuk saldırabilirler. Göz bebekleri insan gözbebeği gibi daha yuvarlaktır.
• Zehirli yılanlar: Daha yavaş hareket ederler. Türkiye'deki zehirli yılanların göz bebekleri, kedilerin göz bebeği gibi dikeydir.

Olası bir yılan sokması anında en yakın tıp kuruluşuna başvurmanın hayati önem taşıdığını belirten Bacak, özellikle büyük araştırma hastanelerinde panzehirlerin bulunduğunu ifade etti.

Uzmanlardan Ek Uyarılar: "Zehri Ağza Alıp Atmak Efsanedir"

Ziraat Mühendisi Ömer Demir ise yılanların şehir içinde bu kadar görülmesinin nedeninin pandemideki eve kapanma süreci olduğunu, yılanların o dönemde şehirdeki ufak yeşilliklere kadar yerleştiğini söyledi. Demir, özellikle bahçesi olanların evlerinin önündeki taşlık, sarmaşık ve otlukları temizlemeleri gerektiğini, yılanların saklanacak alanlarının olmaması gerektiğini vurguladı.

Demir, yılan ısırılması durumunda yapılacaklara ilişkin önemli bir uyarıda bulundu: "Filmlerdeki gibi, zehri ağızla alıp atmak efsanedir. Isırılan yeri ağzına alıp dışarı atmaya kalkarsan, o zehirliyse sen de zehirlenirsin. Asla böyle bir işe teşebbüs etmemeliyiz." Bunun yerine ısırılan yeri biraz sıkıp kanını akıtmaya çalışmak ve acilen sağlık kuruluşuna başvurmak gerektiğini ifade etti.

Son olarak Demir, yılanların ekosistemdeki dengeleyici rolüne dikkat çekerek, "Bize zarar vermediği sürece yılanı öldürmemeliyiz. Açık arazide, tarlada yılanı öldürmenin bize faydası olmadığı gibi zararı vardır, oradaki sistemi bozuyoruz. Dolayısıyla zaruret olmadığı zaman hayvanları öldürmemeliyiz" dedi.