20'lik Diş (Yirmilik Diş) Nedir ve Neden Çıkar?

20'lik dişler, çenenin en arkasında yer alan, ergenliğin son dönemleri olan 17-25 yaşları arasında çıkan üçüncü büyük azı dişleridir. Alt ve üst çenede ikişer adet olmak üzere toplam dört adet 20 yaş dişi bulunur. Bazı kişilerde hiç çıkmazken, bazılarında daha fazla sayıda görülebilir.

20'lik dişler, genellikle çene kemiğinde kendilerine yeterli yer bulamadıkları için yarım veya tam gömülü kalabilirler. Bu durum, önündeki dişlere baskı yapmaya veya ağız içine sürseler bile yanlış hizalanmaya yol açabilir. Dişin yatay olarak konumlanması, diğer azı dişlerine doğru veya onlardan uzağa açılı olması, hatta içe veya dışa doğru eğik çıkması gibi durumlar gözlenebilir. Bu yanlış hizalanmalar, bitişik dişleri, çene kemiğini veya sinirleri sıkıştırarak 20'lik diş ağrısına ve diğer diş sorunlarına neden olabilir.

20'lik Diş Belirtileri Nelerdir?

20'lik dişlerin varlığı bazı kişilerde hiçbir belirti göstermezken, bazı durumlarda oldukça rahatsız edici semptomlarla kendini gösterebilir. En yaygın belirti, dişin çıktığı bölgedeki ağrıdır.

20'lik dişin yaygın belirtileri şunlardır:

• Dişin çıktığı bölgede şiddetli veya hafif ağrı
• Diş etinde kızarıklık ve iltihap (perikoronitis)
• Şişlik
• Diş etinde akıntı
• Lenflerde hassasiyet
• Ağzı açarken kısıtlılık (trismus)
• Konuşma veya yutma güçlüğü

20'lik diş nasıl anlaşılır? Özellikle gömülü yirmi yaş dişleri, ağrıya ek olarak diş etinde kızarıklık, şişlik, hassasiyet ve yutma güçlüğü gibi karakteristik özelliklerle kendini gösterir.

20'lik Diş Ağrısı Neden Olur ve Ne İyi Gelir?

20'lik diş ağrısı, genellikle dişlerin çıkarken ağız içinde yeterli alan bulamamasından kaynaklanır. Bu durum, dişin çarpık veya yamuk çıkmasına, diğer dişlere zarar vermesine veya çene kemiğinde kist oluşumuna yol açabilir.

20'lik diş ağrısına yol açan başlıca faktörler:

• Gömülü 20'lik dişler: Yeterli alan bulamayan dişlerin çarpık veya yamuk çıkması.
• Enfeksiyonlar: Gömülü dişlerin çıkarken diş etlerinde yarattığı boşluklarda bakteri birikmesiyle oluşan enfeksiyonlar ve apseler.
• Diş çürükleri: 20'lik dişlerin ağız içinde ulaşılması ve temizlenmesi zor olduğu için çürümeye daha yatkın olmaları.

20'lik diş ağrısına iyi gelen yöntemler (geçici çözümlerdir, mutlaka diş hekimine başvurulmalıdır):

• Soğuk kompres: Ağrıyan bölgeye buz torbası veya soğuk bir paket uygulamak.
• Tuzlu su ile gargara yapmak: Ağızdaki bakterileri azaltmaya ve iltihabı yatıştırmaya yardımcı olabilir.
• Reçetesiz ağrı kesiciler: Ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir.
• Bazı bitkisel yağlar (karanfil yağı, çay ağacı yağı gibi) denenebilir, ancak bilimsel kesinlikleri yoktur ve doktor onayı olmadan kullanılmamalıdır.

20'lik Diş Çekimi ve Ameliyatı Nasıl Yapılır?

20'lik diş çekimi, dişin pozisyonuna göre farklılık gösterir:

• Tamamen sürmüş dişler: Standart bir diş çekimi gibi yapılır.
• Yarı gömülü (mukoza retansiyonlu) dişler: Çekim öncesi diş etinde bir kesi yapılır ve çekim sonrası dikiş atılabilir.
• Tam gömülü (kemik retansiyonlu) dişler: Diş etine kesi yapıldıktan sonra dişi çevreleyen kemikten bir miktar uzaklaştırılması ve ardından dikiş atılması gerekebilir. Bu duruma 20'lik diş ameliyatı denir.

20'lik diş ameliyatı, dişin kemik içerisinde gömülü kaldığı veya tam çıkamadığı durumlarda uygulanır. Lokal anestezi ile bölge uyuşturulduktan sonra, dişe ulaşmak için diş etinde kesi yapılır. Dişin pozisyonuna göre kemik çıkarılabilir veya diş birkaç parçaya ayrılabilir. İşlemlerin ardından kesi yapılan bölgeye dikiş atılarak ameliyat tamamlanır. Güçlü lokal anestezi maddeleri kullanıldığı için işlem sırasında genellikle ağrı veya acı duyulmaz.

20'lik Diş Çekimi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

20'lik diş çekimi sonrası iyileşme hızı, çekimin zorluk derecesine bağlıdır. İşte dikkat etmeniz gerekenler:

• Kanama: İlk birkaç saat, hatta 24 saat boyunca kanama görülebilir. Boş diş yuvasının üzerine temiz, nemli bir gazlı bez yerleştirip 45 dakika boyunca sıkıca ısırarak baskı uygulayın. Nemlendirilmiş çay poşeti de tanik asit sayesinde pıhtılaşmaya yardımcı olabilir.
• Ağız Çalkalama ve Emme Hareketleri: İlk 24 saat boyunca ağzınızı çalkalamaktan, tükürmekten ve pipet kullanmak gibi "emme" hareketlerinden kaçının. Bu, pıhtının yerinden oynamasına ve iyileşmeyi geciktiren "kuru soket" oluşumuna yol açabilir.
• Şişlik: Yüzde şişlik görülebilir. Şişliği en aza indirmek için ilk 24 saat boyunca yüzün o bölgesine bir bezle sarılmış buz kompresi uygulayın (10 dakika açık, 20 dakika kapalı).
• Ağrı Kesici ve Antibiyotik Kullanımı: Diş hekiminizin reçete ettiği ağrı kesicileri ve varsa antibiyotikleri düzenli olarak kullanın.
• Beslenme: Anestezinin etkisi geçene kadar sıvı gıdalarla beslenin. Birkaç gün boyunca yumuşak yiyecekler tüketmeye özen gösterin ve alkolden uzak durun.
• Diş Fırçalama: Diş hekiminizden onay almadan çekim bölgesini fırçalamayın.

Sık Sorulan Sorular

• 20'lik diş kaç yaşında çıkar? Genellikle 17-25 yaş aralığında çıkar.
• 20’lik diş çekilmezse ne olur? Yetersiz alan, öndeki dişlere baskı, çürük veya enfeksiyon riski artar. Şiddetli ağrı, şişlik ve diğer dişlerde hasara yol açabilir.
• 20’lik diş ağrı yapar mı? Evet, yer yetersizliği, çarpık çıkma, çürük veya enfeksiyon durumlarında şiddetli ağrı yapabilir.
• 20'lik diş halsizlik yapar mı? Evet, dişin çıkış süreci veya enfeksiyon varlığına bağlı olarak halsizlik görülebilir.
• Ameliyatsız 20’lik diş çekimi yapılabilir mi? Dişin kemik içindeki pozisyonuna bağlıdır. Tamamen sürmüş dişler genellikle ameliyatsız çekilirken, yarı veya tam gömülü dişler için ameliyat gerekebilir.
• 20 yaş dişi çekilmeli mi? Her durumda çekilmesi gerekmez. Eğer sorunsuz çıkmış ve çiğnemeye yardımcı oluyorsa çekilmez. Ancak çürük, enfeksiyon, baskı veya kist gibi sorunlara yol açıyorsa çekimi önerilir.
• Gömülü olan 20'lik diş nasıl tespit edilir? Hasta radyografileri (röntgenler) ile tespit edilir.
• 20’lik diş ağrısı nerelere vurur? Ağrı, ilgili bölgedeki diğer dişlere, kulağa veya yutkunma güçlüğü ile birlikte boğaza yayılabilir.
• 20’lik diş çekimi acı verir mi? Güçlü lokal anestezi kullanıldığı için işlem sırasında ağrı veya acı hissedilmez.
• 20’lik dişlerin faydası var mıdır? Çene kemiğinde yeterli yer varsa ve sorunsuz çıkmışsa, diğer dişler gibi çiğneme işlemine katkı sağlayabilir.
• 20'lik diş çekimi sonrası kanama olur mu? Evet, normaldir. Gazlı bezle baskı uygulamak kanamayı durdurmaya yardımcı olur. Şiddetli veya durmayan kanamada mutlaka diş hekimine başvurulmalıdır.

Siz de 20'lik dişinizle ilgili bir sorun yaşıyorsanız, en kısa sürede bir diş hekimine başvurarak profesyonel yardım almayı unutmayın!