Maymun çiçeği, ateş ve döküntülerle seyreden nadir ancak dikkat edilmesi gereken bir viral enfeksiyondur. İlk olarak 1958’de laboratuvar maymunlarında keşfedilen bu virüs, insanlarda 1970 yılında Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde görülmüştür. Günümüzde yeniden artan vakalar, hastalığın küresel sağlık açısından önemini bir kez daha gündeme taşımıştır.

Maymun Çiçeği Nedir?

Maymun çiçeği, Orthopoxvirus ailesine ait bir DNA virüsüdür. Hastalık, enfekte hayvanlarla temas, kontamine yüzeyler veya enfekte kişilerle yakın temas yoluyla bulaşabilir. Belirtiler arasında ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, halsizlik ve karakteristik döküntüler yer alır.

MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞININ TARİHÇESİ

Maymun çiçeği hastalığı, ilk olarak 1958 yılında Kopenhag’daki bir laboratuvarda araştırma için tutulan maymunlarda keşfedilmiştir. Ancak hastalığın asıl kaynağının kemirgenler olduğu düşünülmektedir. İnsanlarda ilk vaka, 1970 yılında Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde tespit edilmiştir.

Çiçek hastalığının ortadan kalkmasının ardından maymun çiçeği vakalarında artış gözlemlenmiştir. Bu durum, çiçek aşısının sağladığı çapraz bağışıklığın azalmasıyla ilişkilendirilmektedir. 2022 yılında dünya genelinde yaşanan yayılım, hastalığın artık yalnızca Afrika kıtasıyla sınırlı olmadığını göstermiştir.

BELİRTİLER VE HASTALIĞIN SEYRİ

Maymun çiçeği belirtileri, virüsle temastan 5–21 gün sonra ortaya çıkar. İlk evrede yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, halsizlik ve lenf bezlerinde şişlik gözlenir. Bu dönemde hastalık genellikle grip benzeri semptomlarla karıştırılır.

Döküntülerle Seyreden İlerleyiş

Hastalığın ilerleyen evresinde yüzde başlayan ve vücuda yayılan karakteristik döküntüler görülür. Döküntüler, makül, papül, vezikül, püstül ve kabuk aşamalarından geçer. İyileşme süreci ortalama 2–4 hafta sürer.

TEDAVİ VE KONTROL YÖNTEMLERİ

Maymun çiçeği tedavisi genellikle semptomatik şekilde yürütülür. Ağrı kesiciler, antiviral ilaçlar ve destekleyici tedaviler uygulanır. Bağışıklık sistemi zayıf olan hastalarda hastane gözetimi gerekebilir.

Hastaların döküntüleri dikkatle izlenmeli, ikincil bakteriyel enfeksiyonlara karşı özel bakım uygulanmalıdır. Erken teşhis, hastalığın yayılmasını ve komplikasyonları önlemede büyük önem taşır.

KORUNMA VE ÖNLEMLER

Maymun çiçeği hastalığından korunmanın en etkili yolu, enfekte kişilerle temastan kaçınmak ve kişisel hijyene dikkat etmektir.

Önerilen Koruyucu Tedbirler:

Düzenli el yıkama ve dezenfektan kullanımı

Hasta kişilerle yakın temastan kaçınma

Enfekte hayvanlarla teması önleme

Maske ve eldiven gibi koruyucu ekipman kullanımı

Şüpheli durumlarda sağlık kuruluşlarına başvurma

Hasta kişilerin eşyalarını kullanmama

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), maymun çiçeği virüsünden korunmada kişisel hijyen ve izolasyonun kritik rol oynadığını vurgulamaktadır. Özellikle sağlık çalışanlarının tam koruyucu ekipmanla çalışması, virüsün yayılımını önlemede hayati önem taşır.

Maymun çiçeği, hafife alınmaması gereken bir viral enfeksiyondur. Erken teşhis, hijyen kuralları ve temasın sınırlandırılması, hastalığın kontrol altına alınmasında belirleyici rol oynar. Uzmanlar, belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden sağlık kuruluşlarına başvurulmasını önermektedir.