Ekonomi Sistemlerinin Evrimi

Neden Önemli?
Toplumların üretim ve tüketim biçimlerini belirler.
Siyasi ve sosyal düzeni doğrudan etkiler.
Küresel ilişkilerin temelini oluşturur.
Öne Çıkan Sistemler1. İlkel Takas Ekonomisi
Para yoktu, ürünler doğrudan değiş tokuş edilirdi.
Küçük topluluklarda işlevsel ama büyük ölçekli ticarette sınırlıydı.
2. Merkantilizm (16.–18. yy)
Devlet kontrolünde ticaret ve sömürgecilik.
Altın ve gümüş birikimi zenginliğin ölçütüydü.
3. Kapitalizm (18. yy sonrası)
Özel mülkiyet ve serbest piyasa ön planda.
Sanayi devrimiyle hızla yayıldı.
4. Sosyalizm (19.–20. yy)
Üretim araçlarının toplum veya devlet kontrolünde olması.
Eşitlik ve adalet vurgusu.
5. Karma Ekonomi (20. yy)
Hem serbest piyasa hem devlet müdahalesi.
Günümüzde birçok ülke bu modeli uyguluyor.
6. Dijital ve Paylaşım Ekonomisi (21. yy)
Kripto paralar, blockchain ve çevrim içi platformlar.
Uber, Airbnb gibi paylaşım temelli iş modelleri.
İpuçlarıEkonomi sistemleri, toplumların ihtiyaçlarına göre sürekli evrilir.
Teknoloji, gelecekteki sistemlerin en büyük belirleyicisi olacak.
Küreselleşme, farklı sistemlerin birbirine daha çok yaklaşmasına yol açıyor.
İlgili Haberler
8 haber gösteriliyor
17 Kasım’da Altın ve Dolar Şaşırttı: Yatırımcıların Gözü FED’de
17 Kasım 2025 itibarıyla altın fiyatları haftaya düşüşle başladı. Gram altın 5.548 TL seviyesinde açılış yaptı, Kapalıçarşı’da ise 5.805 TL’den işlem görüyor. Çeyrek altın 9.470 TL, ons altın ise 4.076 dolar civarında seyrediyor. FED’in faiz indirimi beklentilerindeki gerileme altın üzerinde baskı yaratıyor.

Kira Ödemelerinde Senet Şartı: Kiracılar Çifte Borç Riskiyle Karşı Karşıya
Son dönemde kiralık ev piyasasında yeni bir uygulama öne çıkıyor: ev sahipleri kira ödemelerini güvence altına almak için kiracılardan senet talep etmeye başladı. Uzmanlar ise bu yöntemin hukuki riskler barındırabileceğini vurguluyor.

Araba Alacaklar Dikkat! 2026’da Piyasa Nasıl Şekillenecek?
Türkiye’de otomotiv sektörü son yıllarda hem sıfır hem ikinci el araçlarda büyük dalgalanmalar yaşadı. 2025’te satışlar rekor kırarken, fiyatlar da hızla yükseldi. Artık 1 milyon TL’nin altında yalnızca Fiat Egea kaldı. Ocak–Ekim döneminde toplam satışlar geçen yıla göre %10,2 artarak 1 milyon 43 bin 796 adede ulaştı. Bunun 833 bin 382’si otomobil, 210 bin 414’ü hafif ticari araç oldu.

Kriptoda Baskı Artıyor: Bitcoin Tarihi Düşüşte
Bitcoin, Mayıs ayından bu yana görülen en düşük seviyesine gerileyerek kripto piyasasında baskıyı artırdı. Yatırımcılar, küresel ekonomik belirsizlikler ve piyasa dinamikleri nedeniyle temkinli davranıyor.

İngiltere’de Vergi Planı Rüzgârı Tersine Döndü
İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, gelir vergisi artışı planlarını geri çekti. Bu karar, piyasada anında yankı buldu:

Akaryakıtta Yeni Dalga: Benzine Bu Gece Bir Artış Daha Geliyor!
Akaryakıt fiyatları Kasım ayında adeta zam yağmuruna tutuldu. Son iki haftada üçüncü kez pompa fiyatları değişiyor. Bu gece yarısından itibaren benzinin litre fiyatına 1 TL 37 kuruş ekleniyor.

Kripto Para Borsası COINO’ya Kayyum Atandı: 32 Milyar TL’lik Trafik Mercek Altında
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, kripto para alım-satım platformu COINO hakkında geniş çaplı bir operasyon yürütüldüğünü açıkladı. Soruşturmada, yasadışı bahis ve dolandırıcılık gelirlerinin COINO üzerinden kripto varlığa dönüştürüldüğü, ardından kayıt dışı cüzdanlara ve yurt dışındaki platformlara aktarılıp aklandığı tespit edildi.

Emekli ve Memur Maaşlarında Yeni Dönem: Zam Oranları Netleşiyor
Türkiye’de kamu çalışanları ve emekliler için maaşlar yılda iki kez enflasyon verilerine göre güncelleniyor. TÜİK’in Ekim ayı enflasyonunu açıklamasıyla birlikte 4 aylık zam oranı kesinleşti. Merkez Bankası ise yıl sonu enflasyon beklentisini revize ederek yeni hesaplamaların önünü açtı. Memurlar için toplu sözleşme hükümleri de devreye giriyor. Peki 2026’da emekli ve memur maaşları ne kadar olacak? İşte SSK, Bağ-Kur ve memur maaşları için yapılan son hesaplamalar…
