Bugünün Haberi
15 Mayıs 2025, 18:00
12
(Güncellendi: 15 Mayıs 2025, 18:00)

Pestisitler Anne Karnında Zeka Geriliğine Mi Neden Oluyor?

Tarımda yaygın olarak kullanılan kimyasal maddeler olan pestisitlerin, anne karnındaki bebeklerden çocuklara ve yetişkinlere kadar herkesin sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiği belirtiliyor. Uzmanlar, özellikle 6 yaşına kadar pestisitlere maruz kalmanın çocuklarda zeka geriliğinden otizme kadar bir dizi nörolojik soruna neden olabileceği konusunda önemli uyarılarda bulunuyor.
Pestisitler Anne Karnında Zeka Geriliğine Mi Neden Oluyor?

Türk Pediatri Kurumu Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ertuğrul Kıyım, NTV'ye yaptığı açıklamada pestisitlerin tehlikelerine dikkat çekti. Kıyım, "Pestisitlerin çoğu plasentaya geçebiliyor, anne aldığı zaman büyüyen bebeği de etkilenebiliyor. Pestisit IQ seviyesini düşürebiliyor, davranış bozukluğuna yol açabiliyor, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna yol açabilir hatta otizm bulgularına kadar yol açabilir" dedi.

Pestisit Kaynaklı Sorunları Anlamak Zor

Prof. Dr. Kıyım, bir çocuğun yaşadığı sorunun pestisitten kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamanın kolay olmadığını belirterek, "Çok mümkün değil. Ani bir durum söz konusu değil. IQ'da yavaş yavaş bir düşme oluyor ve bu düşme bir yerde fark edilebilir bir zeka geriliği seviyesine gelebilir" uyarısında bulundu.

Media content

Greenpeace Araştırması: Sebze ve Meyvelerin Üçte Birinde Pestisit Var

Greenpeace'in İstanbul'da yaptığı bir araştırma, market ve pazar tezgahlarında satılan sebze ve meyvelerin üçte birinde pestisite rastlandığını ortaya koydu. Bu durum, pestisitlerin günlük beslenmemizin önemli bir parçası haline geldiğini ve herkes için, özellikle de çocuklar için ciddi bir risk oluşturduğunu gösteriyor.

Prof. Dr. Ertuğrul Kıyım, "Pestisiti toprağa atıyoruz, suya karışıyor aslında hemen her gıdamızın içinde var. Daha fazla pestisite maruz kalmış, kan değerleri saç değerleriyle bakılıp daha az temas etmiş çocuklarla IQ seviyesinin bakıldığı çok güzel çalışmalar var ve IQ seviyesinin beklenenden daha düşük seviyede olduğu görülüyor" diye konuştu.

Media content

Pestisitler Tamamen Arındırılamıyor

Peki, sebze ve meyveleri bu zararlı kimyasal maddelerden arındırmak mümkün mü? Prof. Dr. Kıyım bu konuda şu önemli uyarılarda bulundu:

"Bol suyla yıkayalım, biraz karbonat kullanabilirsiniz çünkü aslında pestisit meyve olmadan önce atılıyor zaten. Dışarıdan gelen üzerine bulaşmış olan biraz kabuğunda daha fazla olur en azından onları bir miktar temizlemek öneriliyor. Büyürken içine girmiş bir pestisiti suda bekleterek temizlemek maalesef çok mümkün değil."

Bu açıklamalar, tarımsal üretimde yer alan herkesin ve özellikle de çocukların bu kimyasallardan ciddi şekilde etkilendiğini ve tükettiğimiz gıdalardaki pestisit riskine karşı daha bilinçli olunması gerektiğini gösteriyor.


1 Temmuz 2025, 13:48
4
(Güncellendi: 1 Temmuz 2025, 13:48)

Böbrek Üstü Bezi Kanseri Nedir? Belirtileri, Teşhisi ve Tedavi Seçenekleri

Vücudumuzda her böbreğin üzerinde yer alan ve hayati hormonlar üreten böbrek üstü bezleri (sürrenal bezler), bazen iyi huylu veya kötü huylu tümörlerin geliştiği yerler olabilir. Böbrek üstü bezlerinde gelişen kötü huylu tümörlere böbrek üstü bezi kanseri adı verilir. Bu kanserler, hormon dengesini bozarak veya çevre dokulara yayılarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Nadir görülen kanser türlerinden biri olmasına rağmen, erken teşhis ve doğru tedavi hayati önem taşır.
Böbrek Üstü Bezi Kanseri Nedir? Belirtileri, Teşhisi ve Tedavi Seçenekleri

Böbrek Üstü Bezi Kanseri Türleri


Böbrek üstü bezleri, korteks (dış kısım) ve medulla (iç kısım) olmak üzere iki ana bölümden oluşur ve her iki kısımda da farklı türde kanserler gelişebilir:

  1. Adrenokortikal Karsinom (AKK):
    • Böbrek üstü bezinin dış katmanı olan korteksten kaynaklanır.
    • Nadir görülen ancak oldukça agresif seyredebilen bir kanser türüdür.
    • Hormon üretebilir (fonksiyonel) veya hormon üretmeyebilir (fonksiyonel olmayan).
    • Fonksiyonel tümörler, kortizol, aldosteron veya seks hormonları gibi hormonların aşırı üretimine neden olarak Cushing Sendromu (yüksek kortizol) veya Conn Sendromu (yüksek aldosteron) gibi belirtilere yol açabilir.
  2. Feokromositoma:
    • Böbrek üstü bezinin iç kısmı olan medulladan kaynaklanır.
    • Kanser hücreleri, kan basıncını, kalp atış hızını ve metabolizmayı etkileyen katekolaminler (adrenalin ve noradrenalin) üretir.
    • Genellikle iyi huylu olsa da, yaklaşık %10'u kötü huylu (kanserli) olabilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
    • Belirtileri ani kan basıncı yükselmesi (hipertansiyon atakları), çarpıntı, baş ağrısı, terleme ve kaygı nöbetleridir.
  3. Nöroblastom:
    • Genellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda görülen, sinir hücrelerinden kaynaklanan bir kanser türüdür.
    • Böbrek üstü bezi, nöroblastomun en yaygın başlangıç yerlerinden biridir, ancak vücudun başka yerlerinde de ortaya çıkabilir.
    • Böbrek üstü bezi kanseri terimi altında genellikle Adrenokortikal Karsinom ve kötü huylu feokromositomalar ele alınır.


Böbrek Üstü Bezi Kanseri Neden Olur?


Çoğu böbrek üstü bezi kanseri vakasının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak bazı risk faktörleri ve genetik yatkınlıklar rol oynayabilir:

  • Genetik Sendromlar: Bazı genetik sendromlar, böbrek üstü bezi kanseri riskini artırır:
    • Li-Fraumeni Sendromu: Nadir görülen ve çeşitli kanser türleri riskini artıran genetik bir durum.
    • Beckwith-Wiedemann Sendromu: Aşırı büyümeye neden olan ve böbrek üstü bezi tümörleri riskini artıran bir sendrom.
    • Çoklu Endokrin Neoplazi Tip 2 (MEN2): Feokromositoma riskini artıran genetik bir bozukluk.
    • Von Hippel-Lindau Hastalığı: Feokromositoma ve diğer tümör türleri riskini artıran genetik bir durum.
  • Aşırı Kilo ve Obezite: Bazı araştırmalar, obezitenin bazı kanser türleri gibi böbrek üstü bezi kanseri riskini de artırabileceğini düşündürmektedir.
  • Yaş: Adrenokortikal karsinom her yaşta ortaya çıkabilir ancak çocuklukta ve 40-50 yaşlarında daha sık görülme eğilimindedir.


Belirtileri Nelerdir?


Böbrek üstü bezi kanserinin belirtileri, tümörün hormon üretip üretmemesine ve büyüklüğüne göre değişir.

Hormon Üreten (Fonksiyonel) Tümörlerin Belirtileri:

  • Cushing Sendromu Belirtileri (Aşırı Kortizol Üretimi):
    • Kilo alımı (özellikle göbek çevresinde ve yüzde)
    • Yuvarlaklaşmış yüz ("ay yüz")
    • Boyun arkasında yağ birikimi ("buffalo hörgücü")
    • Kaslarda zayıflık, kolay morarma
    • Ciltte incelme, mor çatlaklar (stria)
    • Yüksek kan basıncı (hipertansiyon)
    • Yüksek kan şekeri (diyabet)
    • Depresyon, anksiyete, sinirlilik
  • Conn Sendromu Belirtileri (Aşırı Aldosteron Üretimi):
    • Yüksek kan basıncı (tedaviye dirençli olabilir)
    • Kas krampları ve zayıflık
    • Yorgunluk, baş ağrısı
    • Sık idrara çıkma
  • Seks Hormonları Üretimiyle İlgili Belirtiler (Androjen/Östrojen fazlalığı):
    • Kadınlarda ses kalınlaşması, aşırı tüylenme (hirsutizm), adet düzensizlikleri, klitoris büyümesi.
    • Erkeklerde meme büyümesi (jinekomasti), cinsel isteksizlik.
    • Çocuklarda erken ergenlik belirtileri.
  • Feokromositoma Belirtileri (Aşırı Adrenalin/Noradrenalin Üretimi):
    • Ani ve şiddetli kan basıncı yükselmeleri (ataklar)
    • Kalp çarpıntısı ve taşikardi
    • Aşırı terleme
    • Şiddetli baş ağrısı
    • Kaygı, panik atak hissi
    • Titreme, solukluk

Hormon Üretmeyen (Non-Fonksiyonel) Tümörlerin Belirtileri:

Bu tümörler genellikle daha büyük boyutlara ulaşana kadar belirti vermeyebilir. Belirtiler tümörün çevre organlara baskı yapmasıyla ortaya çıkar:

  • Karın ağrısı veya baskı hissi
  • Karında ele gelen kitle
  • Sırt ağrısı
  • Kilo kaybı (açıklanamayan)
  • İştahsızlık
  • Halsizlik, yorgunluk


Media content

Teşhis ve Tedavi Yöntemleri


Böbrek üstü bezi kanserinin teşhisi, çeşitli testlerin bir kombinasyonuyla konulur:

  • Kan ve İdrar Testleri: Hormon seviyelerini (kortizol, aldosteron, katekolaminler, seks hormonları) ve böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için yapılır.
  • Görüntüleme Testleri:
    • Bilgisayarlı Tomografi (BT): Tümörün boyutunu, yerini ve çevre dokularla ilişkisini belirlemek için kullanılır.
    • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Özellikle tümörün yumuşak dokulara yayılımını daha detaylı gösterir.
    • Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Kanserli hücrelerin metabolik aktivitesini göstererek yayılımı tespit etmede yardımcı olabilir.
    • Sintigrafi (Nükleer Tıp Görüntüleme): Özellikle feokromositoma gibi bazı hormon üreten tümörleri tespit etmek için özel radyoaktif maddeler kullanılır.
  • Biyopsi: Kesin tanı için tümörden doku örneği alınması gerekebilir. Ancak feokromositoma şüphesi varsa, kriz riskini artırabileceği için biyopsi dikkatle değerlendirilmelidir.

Tedavi Seçenekleri:

Böbrek üstü bezi kanserinin tedavisi, tümörün türüne, boyutuna, evresine (yayılım olup olmadığına), hormon üretip üretmemesine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Genellikle multidisipliner bir yaklaşım benimsenir:

  1. Cerrahi Müdahale: Böbrek üstü bezi kanserinin birincil tedavi yöntemidir. Tümörün ve etkilenen bezin çıkarılması amaçlanır (adrenalektomi). Tümör tamamen çıkarılabilirse iyileşme şansı artar.
  2. Kemoterapi: Özellikle tümörün yayılmış olduğu (metastatik) durumlarda veya cerrahi sonrası nüks riskini azaltmak için uygulanabilir.
  3. Radyoterapi: Kanserli hücreleri yok etmek veya semptomları hafifletmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır. Özellikle metastaz yapmış bölgelere uygulanabilir.
  4. Hedefe Yönelik Tedaviler: Kanser hücrelerinin büyümesini veya yayılmasını sağlayan belirli moleküler hedeflere yönelik ilaçlar kullanılabilir.
  5. Hormon Tedavisi: Hormon üreten tümörlerde, aşırı hormon üretimini kontrol altına almak ve semptomları hafifletmek için ilaçlar kullanılabilir.

Böbrek üstü bezi kanseri, nadir olması nedeniyle teşhisi zorlu olabilen bir hastalıktır. Ancak erken dönemde fark edilen belirtiler ve zamanında yapılan doğru müdahaleler, başarılı bir tedavi ve yaşam kalitesinin korunması açısından kritik öneme sahiptir.

İlginizi Çekebilecek Haberlerimiz

Aşağıya kaydırmaya devam edin...